dairei esbab ne demek?

1. Sebepler dairesi. Sebep ve kanunların bulunduğu yer olan maddi alem. (Osmanlıca'da yazılışı: daire-i esbab)

dairei esma

1. Cenab-I Hakk'ın isimlerinin sahası ve dairesi. (Osmanlıca'da yazılışı: daire-i esmâ)

dairei ehadiyet

1. Allah'ın ehadiyetle tecelli ettiği daire. (Bak: Ehadiyet) (Osmanlıca'da yazılışı: daire-i ehadiyet)

esbab

1. (Sebeb. C.) Sebebler. Bir şeye vasıta olanlar. Sebeb olanlar. (Evet, izzet ve azamet ister ki; esbab, perdedar-ı dest-i kudret ola aklın nazarında. Tevhid ve Celal ister ki; esbab, ellerini çeksinler te'sir-i hakikiden. M. N.)(Cenab-ı Hak, müsebbebatı esbaba bağlamakla, intizamı, temin eden bir nizamı kainatta vaz'etmiş. Ve her şeyi, o nizama müraat etmeğe ve o nizamla kalmaya tevcih etmiştir. Ve bilhasa insanı da, o daire-i esbaba müraat ve merbutiyet etmeğe mükellef kılmıştır. Her ne kadar dünyada, daire-i esbab, daire-i itikada galip ise de; Ahirette hakaik-i itikadiye tamamen tecelli etmekle, daire-i esbaba galebe edecektir. Buna binaen, bu dairelerin herbirisi için ayrı ayrı makamlar, ayrı ayrı hükümler vardır. Ve her makamın iktiza ettiği hükme göre hareket lazımdır. Aksi takdirde daire-i esbabda iken; tabiatiyle, vehmiyle, hayaliyle daire-i itikada bakan; Mu'tezile olur ki, te'siri esbaba verir. Ve keza, daire-i itikadda iken, ruhuyle, imaniyle daire-i esbaba bakan da, esbaba kıymet vermeyerek Cebriye mezhebi gibi tenbelcesine bir tevekkül ile nizam-ı aleme muhalefet eder. İ.İ.)

Türetilmiş Kelimeler (bis)